Inhoud en doel

Zoals artikel 1 van het ‘Voorstel voor een RICHTLIJN VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD betreffende de vermindering van de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu’ (Milieuwetsvoorstel) begint, heeft deze wet tot doel ‘de effecten van bepaalde kunststofproducten op het milieu, in het bijzonder op het aquatisch milieu, en op de menselijke gezondheid te voorkomen en te verminderen, en de overgang naar een circulaire economie met vernieuwende bedrijfsmodellen, producten en materialen te bevorderen, en zo ook bij te dragen tot de efficiënte werking van de interne markt.’ In het kort gezegd: het tegengaan van de negatieve economische, sociale en klimaatconsequenties die SUP met zich meebrengen. Meer specifiek heeft de EU een aantal doelen die met deze wet bereikt moeten worden.

Allereerst, als gezegd, het limiteren van plastic afval dat in onze zeeën terecht komt. Het tweede punt is transnationale bewustwording creëren; plastic afval stopt immers niet aan de grens. Het laatste punt van belang is het behouden van een eerlijke interne markt, door eenduidige afspraken te maken die voor de hele EU gelden, waardoor elke lidstaat evenveel voor- als nadelen ondervind van dit gezamenlijke probleem.

Om deze doelen te bereiken wordt de focus gelegd op een tiental SUPs, die samen goed zijn voor 86% van ons plastic afval. Dit zijn: sigarettenpeuken, wattenstaafjes, chipszakjes, vochtige doekjes, ballonplastic, plastic bestek, rietjes, plastic bekers, plastic flesjes met doppen en voedselverpakkingen. De EU neemt in artikel 4-8 van het Milieuwetsvoorstel vier acties met betrekking tot deze artikelen

• De eerste actie is het volledig verbieden van SUPs, aangegeven in artikel 5 van het Milieuwetsvoorstel. Dit gaat om de SUPs, Ballonplastic, plastic bestek en wattenstaafjes.
• De tweede actie is het verplichten van een aangehechte dop bij plastic flesjes, dit wordt bepaald in artikel 6 lid 2 van de Milieuvoorstelwet.
• De derde actie is het verminderen van gebruik van deze SUPs, dit wordt bepaald in artikel 4 van de Milieuvoorstelwet. Dit heeft betrekking op de plastic bekers en de voedselverpakkingen.
• De laatste actie is bewustwording creëren van de schadelijkheid van deze SUPs en een oplossing te geven hoe dit op te ruimen. Dit is vastgelegd in artikel 7 van het milieuwetsvoorstel. Dit zal betrekking hebben op sigarettenpeuken, plastic zakjes, chipszakjes en vochtige doekjes.

‘Dit zijn: sigarettenpeuken, wattenstaafjes, chipszakjes, vochtige doekjes, ballonplastic, plastic bestek, rietjes, plastic bekers, plastic flesjes met doppen en voedselverpakkingen.’

Juridische basis

De EU baseert zijn wetgevende handeling op twee artikelen uit het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU), te weten artikel 192 lid 1 en artikel 114. Het eerstgenoemde artikel heeft betrekking op de bescherming van het milieu, wat de EU zichzelf tot taak heeft gemaakt. Het laatstgenoemde artikel heeft betrekking op de bescherming van de interne markt.

Het doel van deze artikelen is om schadelijke milieuconsequenties te voorkomen en verminderen en om door vereisten aan producten te stellen te zorgen voor een eerlijke transparante markt. De EU trekt deze regelgeving zich aan omdat het een transnationale kwestie betreft, die direct invloed heeft op Europese zeeën.⁴ Daarbij wordt de actie gelegitimeerd doordat de EU zichzelf op wil stellen als wereldleider in beleid omtrent zee en oceanen, om zo een voorbeeld te zijn voor overige werelddelen met betrekking tot klimaatbeleid. Daarbij berust de juridische basis van het Milieuvoorstel op een aantal eerder uitgebrachte richtlijnen, te weten de ‘Kaderrichtlijn afvalstoffen’⁵ en de richtlijn ‘verpakking en verpakkingsafval’.⁶ Deze richtlijnen berusten beiden op artikel 192 lid 1 VWEU.