De UN vredesmissies – (in)effectief?
Een retrospectieve kijk op de missies van de blauwhelmen

Tekst door: Nevengi Dankerlui

LEES VERDER

De Verenigde Naties is op verschillende vlakken werkzaam. Hieronder vallen onder andere de zogenaamde vredesmissies. Degenen die deze missies uitvoeren worden de blauwhelmen brigade genoemd. Ze hebben deze naam gekregen doordat zij blauwe helmen dragen tijdens de missies. Deze blauwe kleur is niet zomaar gekozen maar is afkomstig van de symbolische kleur van de Verenigde Naties.1 Ook wordt aan de blauwe kleur vaak het woord vrede gekoppeld, dit zou een andere reden kunnen zijn waarom ze de blauwhelmen worden genoemd.2 Wat zijn de vredesoperaties van de VN eigenlijk en waarom ondervindt het zoveel kritiek?

De vredesmissies

De vredesmissies zijn – kort gezegd – internationale operaties waarbij meerdere landen betrokken zijn om vrede te brengen in landen en gebieden waar conflict bestaat.3 Nederland was bij een aantal vredesmissies betrokken waaronder de missie in Mali, waarbij het doel was om de situatie in Mali te herstellen.4 Er kan onderscheid gemaakt worden tussen drie typen: waarnemingsmissies, vredeshandhavende missies en vredesafdwingende missies. Over het laatste type missies vraag ik me doorgaans af of die wel onder een ‘vredesmissie’ kunnen worden geschaard, omdat uit de terminologie een heuse tegenstelling blijkt. Kan er gesproken worden van vrede als deze wordt afgedwongen? Het is volgens het Nederlandse ministerie van Defensie ook niet de bedoeling dat de vredesafdwingende missies een lange termijn oplossing bieden. Ze fungeren als hulpmiddel voor wederopbouw in conflictgebieden.5

De kritiek

Mijns inziens is het idee van de vredesmissie een degelijke manier om de vrede te behouden. De gedachte erachter is van goede aard. In de praktijk blijkt echter dikwijls anders. Ook in het nieuws blijkt vaak dat er kritiek is over deze vredesmissies. De kritiek ziet vaak op een gebrek aan effectiviteit en het gevaar van deze missies. Na simpel onderzoek op het internet stuit je al gauw op een aantal artikelen die de vredesmissies van de Verenigde Naties bekritiseren. Enkele voorbeelden zijn:

‘VN-vredesmissies lijden aan vier kwalen. Wat gaat er mis bij de blauwhelmen? – Theo Koelé (Volkskrant)’6

‘Hoe effectief zijn VN-vredesmissies? ‘Je moet wel een klap durven uitdelen’ – Robert Chesal en Hans Brom (NOS)’7

 ‘Grote landen moeten meer doen’ – Juurd Eijsvoogel (NRC)’8

Een aantal vredesoperaties zijn in het verleden mislukt, omdat er te weinig aandacht aan werd besteed. Er werd gehandeld onder barre omstandigheden die gevaarlijk waren, met als gevolg het overlijden van veel deelnemende krachten.9 Vaak hadden de blauwhelmen ook weinig ondersteuning. Er was onder andere een gebrek van zowel militaire als politieke daadkracht.10 Ook werd vanuit de politiek gepleit voor een betere aanpak. Zo heeft onze minister-president in zijn pleidooi verdedigd dat de vredesmissies veiliger en beter uitgevoerd moeten worden.11

Ondanks alle kritiek zijn er ook succesvolle vredesmissies geweest en zijn er hier en daar verbeteringen te zien. Een voorbeeld van een succesvolle vredesmissie is die van 1994 in Rwanda, waar toen der tijd een burgeroorlog gaande was.12 In 2018 werd het Action for Peacekeeping gevormd om de betrokken lidstaten te motiveren en om toekomstige vredesmissies met succes te laten verlopen.13

‘De blauwhelmen en haar operaties zijn in theoretische zin effectief, doch uit de praktijk blijkt anders.’

Slot

De blauwhelmen en haar operaties zijn in theoretische zin effectief, doch uit de praktijk blijkt anders. Zal in de toekomst de aanpak verbeterd worden of zal de VN het paard achter de wagen blijven spannen? Alleen de tijd zal het leren.

Nevengi Dankerlui (20) is tweedejaars bachelorstudent rechtsgeleerdheid. Ze was vorig jaar lid van de redactiecommissie en gaat dit jaar aan de slag bij de Juncto. Haar interesse ligt bij meerdere gebieden, zoals internationaal recht en privaatrecht. Buiten haar studie om houdt ze van sporten, lezen en films kijken.

Contact opnemen? Dat kan via:

[email protected]

Voetnoten

1 Ministerie van Defensie, Soorten missies, via defensie.nl (zoek op: soorten missies).
2 Mens en Samenleving, Kleurenpsychologie – Betekenis van kleuren, via mens-en-samenleving.infonu.nl (zoek op: Kleurenpsychologie – Betekenis van kleuren).
3 Montesquieu Instituut (red.), Vredesmissies, via montesquieu-instituut.nl (zoek op: vredesmissies).
4 Ministerie van Defensie, Missie in Mali, via defensie.nl (zoek op: missie in Mali)
5 Ministerie van Defensie, Soorten missies, via defensie.nl (zoek op: soorten missies).
6 Theo Koelé, ‘VN-vredesmissies lijden aan vier kwalen. Wat gaat er mis bij de blauwhelmen?’, de Volkskrant, 27 maart 2018.
7 Robert Chesal & Hans Brom, ‘Hoe effectief zijn VN-vredesmissies?’ Je moet wel een klap durven uitdelen’, Nederlandse Omroep Stichting (NOS), 28 maart 2018.

8 Juurd Eijsvoogel, ‘Grote landen moeten meer doen’, NRC Handelsblad, 15 november 2008.
9 Montesquieu Instituut (red.), Vredesmissies, via montesquieu-instituut.nl (zoek op: vredesmissies).
10 Montesquieu Instituut (red.), Vredesmissies, via montesquieu-instituut.nl (zoek op: vredesmissies).
11 Karlijn van Houwelingen, Algemeen Dagblad, ‘VN pleidooi Rutte: ‘Missies moeten beter en veiliger’’, 26 september 2018.
12 GvdW, Historisch Nieuwsblad, ‘Vredesmissies succesvol’, 4/2006.
13 Ministerie van Defensie, ‘Bijleveld: VN-vredesoperatie van binnenuit verbeteren’, via defensie.nl (zoek op: vredesoperaties verbeteren), 29 maart 2019.

Video
Share

Your name

Your e-mail

Name receiver

E-mail address receiver

Your message

Send

Share

E-mail

Facebook

Twitter

Google+

LinkedIn

Contact

Send

Sign up

Sign up